واکاوی نقش بازی های زن در مفهوم سازی های امام علی(ع)

چکیده مقاله

بررسی خطبه­ ها و نامه ­های نهج‌ البلاغه نشانگر این است که امام علی علیه‌ السلام افزون بر صدور حکم در خصوص زن، در فرایند انتقال معنا، برای ترسیم مفاهیم متعدد ذهنی خود از شخصیت زن و ویژگی­ های وی کمک گرفته است و کوشیده در گفتمان­ های خود به پشتوانۀ دخالت­ دهیِ آن شخصیت در حوزه معنایی مبدأ، مفاهیم مورد نظر خود را در حوزه معنایی مقصد عینیت­بخشی و باورپذیر نماید و مخاطب خود را نسبت به ایده ­ها و باورهای خود متقاعد سازد. در پرتو دخالت ­دهی زن در فرایند معناسازی و تصویرسازی­ های ادبی به واسطة آن شخصیت، پژوهش حاضر می ­کوشد با رویکرد کیفی و روش توصیفی – تحلیلی به شناسایی، استخراج و تحلیل آن دسته از پاره­گفت­هایی بپردازد که سخنور در خطبه­ ها و نامه ­های خود برای تصویرسازی مفاهیم ذهنی خود از وی و ویژگی­های او بهره گرفته است. از نتایج این تحقیق آن است که صاحب گفتمان در فرایند یادشده، به‌قصد تغییر موقعیت فکری و عاطفی مخاطب، از شخصیت زن و صفات مرتبط با وی استفاده کرده است. دیگر اینکه زن در نمونه­ های مورد مطالعه، بیشتر در فضای تیره دخالت داده شده و بار سنگین کنش­ های منفی دیگران را بر دوش می­کشد.