تحلیل کاربست ساختارهای استعاری دال بر مفهوم «حیرت» در نهج‌البلاغه بر مبنای نظریۀ لیکاف و جانسون

چکیده مقاله

زبان‌شناسیِ شناختی از گرایش‌های جدید علم زبان‌شناسی است که ابزارها و روش‌های مؤثری برای تحلیل متون مختلف ایجاد کرده است؛ استعارۀ مفهومی از نظریات مهم در این علم به شمار می‌رود که طبق این نظریه «استعاره» صرفا یک آرایۀ ادبی برای زینت کلام نیست؛ بلکه به مفهوم‌سازی یک حوزۀ معنایی در قالب حوزۀ معنایی دیگر اطلاق می‌شود و بر این اساس در تبیین مفاهیم انتزاعی به ویژه در حوزۀ متون دینی نقش بسزایی دارد؛ لذا پژوهش حاضر می‌کوشد با اتخاذ رویکرد کیفی و روش توصیفی- تحلیلی آن دسته از عبارات استعاری را که دربردارندۀ مفهوم «حیرت» هستند از خطبه‌های نهج‌البلاغه استخراج و بر اساس نظریۀ استعارۀ شناختی مورد تحلیل و بررسی قرار دهد. بررسی­های اولیه نشان از آن دارد که امام علی (ع) بر مبنای حوزه‌های مبدأ ملموس به مفهوم‌سازی آن دسته از مفاهیم انتزاعی می‌پردازد که باعث حیرت وی گشته و برای تبیین حوزۀ مقصد از طرح‌واره‌های مختلف استفاده نموده است.