نقد تطبیقی فراخوانی شخصیت اسطوره ای اودیب در شعر معاصر فلسطین

چکیده مقاله

یکی از شاخصه ­های شعر معاصر عربی، بازتاب میراث ادبی در آن است که در این میان، اسطوره­ های کهن جایگاه قابل توجهی را به خود اختصاص داده است؛ به گونه ­ای که شاعران در دفترهای شعری خود برای بیان خواسته­ ها و دل ­مشغولی ­های سیاسی - اجتماعی و با هدف اصالت­ بخشی به اثر ادبی خویش و خروج از غنائی­گری از آن یاری جسته­ اند. پژوهش حاضر می ­کوشد با روش توصیفی- تحلیلی چگونگی حضور شخصیت­ اسطوره­ای اودیب و شیوه­ های فراخوانی و کاربرد آن را در شعر معاصر عربی از سوی دو شاعر نامدار فلسطین، محمود درویش (2008- 1941) و سمیح القاسم (2014- 1939) مورد تحلیل و نقد قرار دهد و در فرجام، با الهام از الگوی آمریکایی در ادبیات تطبیقی، به نقد تطبیقی شیوه شاعران در الهام­ گیری از اسطوره یادشده بپردازد. چنین استنباط می ­شود که نامبردگان از اسطوره یاد شده خوانشی سیاسی- اجتماعی داشته­اند و برای القای مفاهیم ذهنی خود به مخاطب کوشیده­ اند با بهره ­گیری از این شخصیت کهن و همچنین با دخالت­دهی گونه­های مختلف ادبی به ترسیم دغدغه ­های شخصی و غیرشخصی خود بپردازند و از رهگذر آن، شرایط ناهمساز و ناهمگون محیط پیرامون را به چالش بکشند.