معرّفی منظومة تمُرنامه، حماسه ای تاریخی به تقلیذ از شاهنامة فردوسی و اسکنذرنامة نظامی

چکیده مقاله

هاتفی جامی (822-927 هجری قمری) خواهرزادة عبدالرّحمان جامی و از شاعران توانای دورة تیموری است که در همة فنون شاعری به‌ویژه مثنوی‌های داستانی توانایی و مهارت داشته و به پیروی از نظامی چند منظومة داستانی به نام‌های لیلی و مجنون، شیرین و خسرو، هفت منظر و تَمُرنامه پدید آورده‌است. وی اواخر عمر منظومه‌ای حماسی به نام شاهنامه در فتوحات شاه اسماعیل صفوی سرود که ناتمام ماند. علاوه بر مثنوی‌های یادشده، از هاتفی دیوان شعری در دست است. تَمُرنامه مهم‌ترین و بهترین اثر اوست که حماسه‌ای است تاریخی در گزارش زندگی، جنگ‌ها، دلیری‌ها، کشورگشایی‌ها و ویرانگری‌ها و خونریزی‌های تیمور. هاتفی این منظومه را بر بنیاد ظفرنامة شرف‌الدّین علی یزدی سروده ‌است و چنان‌که هم خود او گفته و هم مقایسة این دو متن نشان می‌دهد، به ظفرنامه کاملاً وفادار بوده و جز پاره‌ای تعبیرهای شاعرانه که لازمة نظم است، چیزی بر بر متن نیفزوده، بلکه گاه چیزهایی از آن کاسته است.هاتفی در ساخت و پرداخت این اثر حماسی از یک سو شاهنامة فردوسی و از دیگر سو اسکندرنامة نظامی را سرمشق ساخته‌است. پاره‌ای از شگردهای بلاغی آن بیشتر از شاهنامه و نیز ساختار کلّی کتاب از اسکندرنامه اثر پذیرفته است. تَمُرنامهافزون بر ارزش ادبیی که دارد از لحاظ تاریخی نیز درخور توجّه است و منبع موثقی است در شرح حال تیمور و کشورگشایی‌های وی.