هم‌سنجی سرودۀ منطق الورد محمدعلی الرباوی و منطق الطیر عطار نیشابوری

چکیده مقاله

زبان صوفیانه یکی از مهم­­ترین ابزارهای پرداختن به معانی سیر و سلوک و مدارج عرفانی به شمار می­رود. فرید الدین عطّار و محمد علی الرباوی، دو تن از شاعران عارف در ادبیات جهان هستند که طریق سیر و سلوک را درآثارشان بیان کرده­اند و هرکدام به نحوی از سالک سخن گفته­اند که قدم در این راه صعب الوصول گذاشته­  است. در این مقاله سعی شده است بر اساس مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی دو اثر عرفانی منطق الطّیر و منطق الورد بررسی و تاثیر پذیری رباوی از عطّار و همچنین شباهت­ها و تفاوت­های این دو اثر ذکر شود. یافته­های پژوهش نشان می­دهد که عمده­ترین شباهت این دو اثر، رسیدن آنان به هدف که (همان ذات خداوند است) می­باشد، از دیگر شباهت­های میان این دو قصیده می­توان به شباهت در به کارگیری رمز واحد برای سالک، شباهت در انتخاب هدف و مقصد و شباهت در عذر آوردن باز، اشاره کرد. از جمله تفاوت­ها می­توان به تفاوت در انتخاب پیر و راهنما و تفاوت در به کارگیری نماد بلبل و گل نیز اشاره کرد. راز آشکار شده در کل داستان، بیانگر این نکته است که درک حقیقت هستی جز با حقیقت خود انسانی، امکان پذیر نیست و رسیدن به حقیقت انسان، کاری بس سخت و طاقت فرساست.