بررسی رمان سندریلات مسقط» بر اساس نظریۀ فمنیستی الین شوالتر

چکیده مقاله

نقد فمنیستی به‌عنوان رویکردی برای تحلیل آثار ادبی، با تأکید بر نقش زنان در جامعه، در تلاش است تا با آگاه‌سازی مخاطبان، آنان را به ایجاد برابری در حقوق زن و مرد ترغیب کند. رمان "سندریلات مسقط" از هدی حمد، نویسنده زن عمانی، ایدئولوژی سیطرۀ مردسالاری را در خانواده و جامعه به تصویر می‌کشد. این پژوهش با رویکرد کیفی و روش توصیفی-تحلیلی، رمان یادشده را در تطابق با رویکردهای چهارگانه نقد فمنیستی «الین شوالتر» شامل رویکردهای زیست‌شناسی، روان‌شناختی، زبان‌شناختی و فرهنگی قرار می‌دهد و به این پرسش پاسخ می‌دهد که نویسنده چگونه مؤلفه‌های زنانه را در اثر خود بازتاب داده است. نویسنده در بعد زیست‌شناسی به مسائلی مانند زایمان، بارداری، سقط جنین و در بعد روانی، مسائلی مانند اختلال شخصیت ضداجتماعی و نمایشی، اعتماد به نفس و ترس در زنان اشاره کرده است. کاربرد ویژگی‌های برجستۀ زبانی توسط نویسنده هم‌چون رنگ‌واژگان و ذکر جزییات در انعکاس مشکلات عمیق فرهنگی مانند مردسالاری و خیانت موثر بوده است و اثری موفق و اثرگذار را خلق کرده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که رویکردهای چهارگانۀ شوالتر در روایت حمد با یک‌دیگر مرتبط و اثرگذار بریک‌دیگرند؛ بنابراین؛ ابعاد رویکرد زیست‌شناسانه منجر به تأثیر بر رویکرد روان‌شناختی شده است و نویسنده با زبان زنانۀ خود و تمرکز بر عنصر جنسیت، از فرهنگ مردسالار جامعه که قصد سوء استفاده از جنبه‌های زیست‌شناسانه و روان‌شناختی زنان را دارد، انتقاد می‌کند. هم‌چنین وی با برجسته کردن سویۀ فرهنگی، با دیدی انتقادی به نظام مردسالارانه‌ای که سلامت روحی زنان را ابزاری برای کنترل آن‌ها قرار داده است، می‌نگرد.