واکاوی طوفانهای گرد و غبار سال ۲۰۰۸ در جنوب و مرکز ایران

چکیده مقاله

با توجه به قرار گرفتن ایران درکمربند بیابانی جهان، بینظمیهای بارش، خشکسالیهای متعدد و ضعف و زوال پوشش گیاهی، طوفانهای گرد و غبار یکی از مهمترین مخاطرات محیطی هستند که همه ساله سبب بروز خسارتهای فراوانی در بخشهای مختلف زیست محیطی و عمرانی میگردد. بنابراین هدف از پژوهش حاضر واکاوی اقلیمی طوفان های گرد و غبار حادث شده در نواحی جنوبی و مرکز ایران در سال 2008 می باشد. بدین منظور از دادههای هواشناسی و دادههای سینوپتیکی جو میانه و بالا استفاده شده است. بررسی دادههای پایگاه گردشی زمینی نشان می دهد که سال 2008 از نظر کاهش میدان دید و دوام روزهای همراه با گرد و غبار، دارای یکی از شدیدترین طوفانهای گرد و غبار در منطقه بوده، بهطوریکه ماه ژوئن با میدان دید کمتر از 1000 متر شدیدترین ماه گرد و غباری را در اکثر ایستگاههای مطالعاتی به همراه داشته است، همچنین در مجموع در سال 2008 تعداد 873 روز گرد و غبار با منشأ، خارج از ایستگاه در منطقه مورد مطالعه رخ داده است که ایستگاه سینوپتیکی فسا با 103 روز در سال 2008 بیشترین تعداد روز گرد و غباری با منشأ خارج از ایستگاه را داشته است. درمقابل ایستگاههای سیرجان، گلپایگان و کاشان در سال 2008 هیچ گرد و غباری نداشتهاند. نتایج پایگاه گردش جو میانه و بالا نشان میدهد که در ژوئن 2008 با حاکمیت یک مرکز کمفشار قوی در شرق ایران و پرفشار در شمال آفریقا، بادهای غربی ایجاد شده و باعث ورود گرد و غبار حداکثری به منطقه شدهاند. در مجموع نتایج این پژوهش بیانگر این مطلب است که با بررسی زمان اندازه گیریهای زمینی و الگوهای جوی میتوان طوفانهای گرد و غبار را در یک مقیاس جامع بررسی کرد و به راهکارهایی در جهت مقابله با این پدیده دست یافت.