واکاوی طوفانهای گردوغبار سال ۲۰۰۸ در جنوب و مرکز ایران

چکیده مقاله

با توجه به قرار گرفتن ایران در کمربند بیابانی جهان، بی نظمیهای بارش، خشکسالی های متعدد و ضعف و زوال پوشش گیاهی، طوفانهای گرد و غبار یکی از مهمترین مخاطرات محیطی هستند که همه ساله سبب بروز خسارتهای فراوانی در بخشهای مختلف زیست محیطی و عمرانی میگردد. بنابراین هدف از پژوهش حاضر واکاوی اقلیمی طوفان های گرد و غبار حادث شده در نواحی جنوبی و مرکز ایران در سال 2008 میباشد. بدین منظور از داده های هواشناسی و داده های سینوپتیکی جو میانه و بالا استفاده شده است. بررسی داده های پایگاه گردشی زمین نشان میدهد که سال 2008 از نظر کاهش میدان دید و دوام روزهای همراه با گرد و غبار دارای یکی از شدیدترین طوفانهای گرد و غبار در منطقه بوده، به طوریکه ماه ژوئن با میدان دید کمتر از 1000 متر شدیدترین ماه گرد و غباری را در اکثر ایستگاه های مطالعاتی به همراه داشته است، همچنین در مجموع در سال 2008 تعداد 873 روز گرد و غبار با منشاء خارج از ایستگاه در منطقه مورد مطالعه رخ داده است که ایستگاه سینوپتیکی فسا با 103 روز در سال 2008، بیشترین تعداد روز گرد و غباری با منشاء خارج از ایستگاه را داشته است. در مقابل ایستگاه های سیرجان، گلپایگان و کاشان در سال 2008 هیچ گرد و غباری نداشته اند. نتایج پایگاه گردش جو میانه و بالا نشان میدهد که در ژوئن 2008 با حاکمیت یک مرکز کم فشار قوی در شرق ایران و پرفشار در شمال آفریقا، بادهای غربی ایجاد شده و باعث ورود گرد و غبار حداکثری به منطقه شده اند. در مجموع، نتایج این پژوهش بیانگر این مطلب است که با بررسی همزمان اندازه گیری های زمینی و الگوهای جوی میتوان طوفانهای گرد و غبار را در یک مقیاس جامع بررسی کرد و به راهکارهایی در جهت مقابله با این پدیده دست یافت.