ارزیابی و تهیه نقشه حساسیت مناطق به بیابان زایی با استفاده از روش (پژوهش موردی: دشت یزد - اردکان)

چکیده مقاله

سابقه و هدف : بیابان زایی به عنوان یکی از مهم ترین چالش های قرن حاضر به شمار آمده و در نتیجه عوامل اقلیمی و انسانی پدید می آید. تاکنون روش ها و مدل های مختلفی به منظور ارزیابی و تهیه نقشه بیابان زایی در مقیاس های جهانی و محلی و در سطح ملی ، ESAs ،FAO-UNEP ،GLASOD ،LADA : ارائه شده است که از مهم ترین آن ها در سطح جهانی را می توان نام برد . هدف از انجام این مطالعه، بررسی حساسیت بیابان زایی دشت یزد - اردکان IMDPA و MICD ،ICD می باشد. ESAs به عنوان یکی از مهم ترین مناطق بحرانی فرسایش و حساس به بیابان زایی در کشور با استفاده از روش مواد و روش ها: به منظور انجام این پژوهش، ابتدا، نقشه واحدهای کاری شامل اراضی بایر، مراتع فقیر، اراضی تاغ کاری شده، کشاورزی و تپه های ماسه ای تعیین گردید و چهار معیار کیفیت خاک، کیفیت پوشش گیاهی، کیفیت اقلیم و کیفیت مدیریت با استفاده از امتیازدهی به زیرمعیارهای آن ها در هر منطقه محاسبه شد و نقشه حساسیت مناطق به بیابان زایی به ترسیم گردید. ArcGIS کمک نرم افزار یافته ها: یافته های این پژوهش نشان می دهد که مراتع فقیر و اراضی بایر، بیش ترین مساحت منطقه را ب ه خود اختصاص داده اند که بیانگر وضعیت نامناسب و پتانسیل بالای بیابان زایی در منطقه مورد نظر می باشد. همچنین، معیارهای کیفیت اقلیم، کیفیت پوشش گیاهی و کیفیت مدیریت منطقه، بیش ترین سهم را در حساسیت منطقه به بیابان زایی، ب ه ویژه در دو واحد کاری تپه های ماسه ای و اراضی بایر به خود اختصاص داده اند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده در این پژوهش ، منطقه مورد مطالعه از نظر بیابان زایی در طبقه تیپ های بحرانی و 24 درصد از منطقه در طبقه بحرانی (C 75 درصد از منطقه مورد مطالعه در طبقه بحرانی شدید ( 3 / قرار دارد، به طوری که 8 قرار گرفته است که نیازمند توجه و مدیریت هرچه بیش تر سازمان های مربوط و اعمال طرح های بیابان زدایی (C متوسط ( 2 در جهت کنترل این پدیده می باشد. همچنین علاوه بر کاربرد روش های فنی در کنترل این پدیده توجه به برنامه های اقتصادی و اجتماعی در بافت جامعه حاکم بر این منطقه به منظور جلوگ یری از تشدید این پدیده، از ضرورت بالایی برخوردار است، چه بسا آثار مدیریت درست کشاورزی و آبیاری و کاهش وابستگی منابع معیشتی ساکنان بیابان به منابع طبیعی، در کاهش اثرات بیابان زایی مشهود می باشد.