بررسی الگوی پیچان رودی رودخانه ها با استفاده از شاخص های لیوپولد و کورنایس (مطالعه موردی: رودخانه ی بابل رود و سجادرود)

چکیده مقاله

بخش عمده­ای از شهر­ها و روستاها در امتداد رودخانه­ها و به­ویژه در روی پادگانه­های رودخانه­ای استقرار یافته­اند. این زمین­ها تحت ﺗﺄثیر دینامیک رودخانه و تغییرات دبی، همواره در معرض خطراتی از جمله سیلاب و ناپایداری بستر در نتیجه­ی حرکات پیچان­رودی هستند. لذا بررسی الگوی پیچان­رودی رودخانه­ها به­منظور جلوگیری از خطرات احتمالی امری ضروری است. در این پژوهش محدوده مورد بررسی، رودخانه­ی بابل­رود و سجادرود واقع در جلگه­ی ساحلی مازندران در نظر گرفته شد. به­منظور تعیین الگوی این رودخانه­ها از ضریب خمیدگی (­به روش لئوپولد) و نیز زاویه­ی مرکزی (­به روش کورنایس)، به­عنوان ابزار غیر­فیزیکی و از نقشه­های توپوگرافی و عکس­های هوایی به­عنوان ابزار فیزیکی تحقیق استفاده شد. در نهایت نتایج تحقیق نشان داد که میانگین ضریب خمیدگی در محدوده­ی مورد مطالعه برابر46/2 می­باشد این رقم بیانگر بالا بودن نسبت پیچ و­خم­دار بودن رودخانه است همچنین نشان­دهنده این است که سرعت تکامل پیچان رودها از نظر زمانی و مکانی یکسان نیست. از طرفی با توجه به نتیجه­ی به دست آمده از شاخص ضریب خمیدگی، 76/71 درصد از قوس­های این رودخانه در زمره­ی الگوی پیچان­رودی تکامل­یافته قرار می­گیرند. ضرایب به دست آمده از طریق این مدل­ها، ضرورت تثبیت میان­مدت و کوتاه­مدت بستر را از طریق روش­های مدیریتی و مهندسی سازه ایجاب می­کند.