بررسی شاخص‌های ژئومورفولوژیکی و رابطه آن با پوشش گیاهی در تپه‌های ماسه‌ای (مطالعه موردی: آران و بیدگل و کاشان)

چکیده مقاله

در تحقیق حاضر به بررسی تاثیر جوامع گیاهی به کمک دورسنجی وتاثیر گونه‌های مجزا با مراجعه میدانی در منطقه ارگ کاشان طی دوره 1995-2020 پرداخته شد. به منظور بررسی ارتفاع و شیب از تصاویر گوگل ارث و برای محاسبه پوشش گیاهی از تصاویر لنست TM و OLI8 و بازدید صحرایی استفاده شد. همبستگی بین عوامل مورفولوژیک و پوشش گیاهی با استفاده از رگرسیون وزن‌دار فضایی (GWR) بررسی شد. نتایج شناسایی تپه‌های ماسه‌ای بیانگر وجود شش نوع تپه مختلف در منطقه مورد مطالعه بود. کمی‌سازی ارتفاع و شیب بیانگر میانگین ارتفاع 33 متر و شیب 6/3 درصد بود. تغییرات ارتفاع و حجم تپه‌های ماسه‌ای ارگ کاشان روند افزایشی را نشان داد به طوریکه نرخ تغییر ارتفاع و همبستگی آن به ترتیب 0455/0 و 85/0 محاسبه شد. همچنین نرخ تغییر حجم و همبستگی آن به ترتیب 216/0 و 9/0 محاسبه شد و حجم سطحی تپه-های شنی منطقه کاشان حدود 02/1 کیلومتر مکعب در طی یک دوره 25 ساله افزایش داشت. بیشترین مقدار پوشش گیاهی در تپه‌های تثبیت شده و کمترین مقدار آن در تپه‌های ستاره‌ای و بوکلیه بارخانی واقع شده است. نتایج حاصل از همبستگی بین خصوصیات مورفولوژیکی تپه‌های ماسه‌ای با NDVI نشان داد که بین این عوامل در همه بخش‌ها همبستگی مثبت وجود دارد (57/0R=، 46/0R=). گونه‌های ماسه‌دوست منطقه را گونه‌های اسکمبیل، کلبیت، سبد و دم‌گاوی بودند. نتایج تحلیل کارایی این گونه‌ها در مورفولوژی دامنه تپه‌ها نشان داد گونه‌های فوق عملکرد یکسانی ندارند. در تحقیق حاضر به بررسی تاثیر جوامع گیاهی به کمک دورسنجی وتاثیر گونه‌های مجزا با مراجعه میدانی در منطقه ارگ کاشان طی دوره 1995-2020 پرداخته شد. به منظور بررسی ارتفاع و شیب از تصاویر گوگل ارث و برای محاسبه پوشش گیاهی از تصاویر لنست TM و OLI8 و بازدید صحرایی استفاده شد. همبستگی بین عوامل مورفولوژیک و پوشش گیاهی با استفاده از رگرسیون وزن‌دار فضایی (GWR) بررسی شد. نتایج شناسایی تپه‌های ماسه‌ای بیانگر وجود شش نوع تپه مختلف در منطقه مورد مطالعه بود. کمی‌سازی ارتفاع و شیب بیانگر میانگین ارتفاع 33 متر و شیب 6/3 درصد بود. تغییرات ارتفاع و حجم تپه‌های ماسه‌ای ارگ کاشان روند افزایشی را نشان داد به طوریکه نرخ تغییر ارتفاع و همبستگی آن به ترتیب 0455/0 و 85/0 محاسبه شد. همچنین نرخ تغییر حجم و همبستگی آن به ترتیب 216/0 و 9/0 محاسبه شد و حجم سطحی تپه-های شنی منطقه کاشان حدود 02/1 کیلومتر مکعب در طی یک دوره 25 ساله افزایش داشت. بیشترین مقدار پوشش گیاهی در تپه‌های تثبیت شده و کمترین مقدار آن در تپه‌های ستاره‌ای و بوکلیه بارخانی واقع شده است. نتایج حاصل از همبستگی بین خصوصیات مورفولوژیکی تپه‌های ماسه‌ای با NDVI نشان داد که بین این عوامل در همه بخش‌ها همبستگی مثبت وجود دارد (57/0R=، 46/0R=). گونه‌های ماسه‌دوست منطقه را گونه‌های اسکمبیل، کلبیت، سبد و دم‌گاوی بودند. نتایج تحلیل کارایی این گونه‌ها در مورفولوژی دامنه تپه‌ها نشان داد گونه‌های فوق عملکرد یکسانی ندارند.