ارزیابی شدت بیابان¬زایی دشت روداب سبزوار با تأکید بر دو معیار اقلیم و آب

چکیده مقاله

تخریب زمین در مناطق خشک و نیمه¬خشک به¬وسیلۀ تغییر اقلیم و فعالیت¬های انسانی، شرایط را برای بیابانزایی فراهم می¬کند. به عبارت دیگر بیابانزایی روندی است که سرزمین و منابعش را به سوی انهدام سوق می¬دهد. هدف از این تحقیق، ارزیابی شدت بیابان¬زایی دشت روداب شهرستان سبزوار با استفاده از مدل بیابانزایی IMDPA می¬باشد. جهت انجام این مطالعه، دو معیار اقلیم و آب به عنوان معیارهای اصلی موثر بر فرایند بیابان¬زایی براساس بازدید¬های میدانی و شرایط منطقه در نظر گرفته شد و امتیازدهی شاخص¬های این دو معیار بر اساس تأثیر آن در شدت بیابان¬زایی طبق جداول مدل مذکور صورت گرفت. سپس با تلفیق نقشه¬های شاخص¬های مربوط به هر معیار از طریق روش میانگین هندسی، نقشه¬ی شدت بیابان¬زایی معیارهای اقلیم و آب جداگانه بدست آمد ودر مرحله آخر با تلفیق این دو نقشه، نقشه وضعیت شدت بیابان¬زایی براساس دو معیار آب واقلیم بدست آمد. ترسیم و تلفیق نقشه¬ها توسط نرم¬ افزار3.9 ArcGIS انجام گرفت. نتایج نشان می¬دهد که معیار اقلیم با امتیاز 71/1 و معیار آب با امتیاز 06/2 هر دو در کلاس متوسط بیابانزایی قرار دارد. نقشه نهایی شدت بیابان¬زایی دو معیاره اقلیم و آب نشان می¬دهد که 85/10درصد (50/42 هکتار) از کل مساحت منطقه در کلاس بیابان¬زایی کم، 27/48 درصد (10/189هکتار) در کلاس متوسط، 63/34 درصد (63/135هکتار) در کلاس بیابان¬زایی شدید و 25/6 درصد (45/24 هکتار در کلاس بیابان¬زایی خیلی شدید قرار دارد. جهت جلوگیری از روند بیابان¬زایی استفاده از روش¬های بهره برداری اصولی از منابع آب در جهت جلوگیری از کاهش کمی وکیفی آب¬های زیرزمینی پیشنهاد می¬شود.