ادجوانت¬های کربوهیدارتی، نقش و اثر کمکی آن‌ها در واکسن

چکیده مقاله

واکسن¬ها به عنوان یک ابزار قدرتمند با تحریک فعال سازی سیستم ایمنی بدن، برای محافظت علیه پاتوژن‌ها کاربرد دارند. در واکسیناسیون و به خصوص در واکسن‌های نسل جدید، ادجوانت‌ها و به ویژه ادجوانت‌های کربوهیدراتی به دلیل تقویت اثربخشی، پایداری، سازگاری زیستی، عدم ایجاد رسوب، تحریک مناسب ایمنی سلولی و همورال، ایجاد ایمنی طولانی مدت، حفاظت از آنتی‌ ژن، کاهش مقدار آنتی ژن تزریق شده و تعداد دوز واکسن و همچنین عدم ایجاد اثرات نامطلوب، با به چالش کشیدن ادجوانت‌هایی همچون آلوم‌ها؛ به طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار گرفته‌اند. این ادجوانت‌ها در دسته‌ی ساکاریدها و نیز مشتقات آن‌ها مانند قندهای اصلاح شده با لیپیدها، پپتیدها و ... طبقه بندی می‌شوند. ادجوانت‌ها با تقلید از PAMPs (Pathogen Associated Molecular Patterns) و شناسایی توسط PRRs (Pattern Recognition Receptors)، سبب افزایش جذب و برداشت آنتی ژن توسط انواعی از سلول‌های هدف مانند مونوسیت‌ها، ماکروفاژها و سلول‌های دندریتیکی و تحریک پاسخ‌های کموکاینی و سایتوکاینی شده و منجر به شروع یک آبشار پیام‌رسانی ایمنی ذاتی و اکتسابی می‌گردند. جذب مناسب آنتی ژن‌ها به وسیله‌ی APCs (Antigen-Presenting Cells) توسط ادجوانت‌های مبتنی بر کربوهیدرات آسان‌تر شده و این امر سبب تسهیل عرضه متقابل آنتی ژن و فعال کردن سلول‌های B و T کمکی به خصوص در نانو واکسن‌ها می‌شود. ادجوانت‌های کربوهیدراتی به عنوان ادجوانت‌های امیدوار کننده‌ای در واکسن‌های انسانی مطرح شده‌اند که می‌توان با اصلاحاتی در ساختار آن‌ها در جهت رفع سمیت، کاهش عوارض، افزایش پایداری و برقراری تعادل بین اثربخشی مؤثر و ایمن بودن آن، به ادجوانتی مناسب در حوزه درمان دست یافت.