بازترجمه رساله سفالگری استاد علی محمد اصفهانی

چکیده مقاله

نگاهی به میراث مکتوب ایران نشان می دهد که رسالات فنی و صنعتی ، سهم اندکی را در این میان به خود اختصاص داده اند . در سفالگری سنتی ، چگونگی تهیه خمیره گل ، ترکیبات و طریقه ساخت العاب و همچنین نحوه پخت و لعابدهی آثار ، بخشی از امتیازات شغلی به شمار می آمدند و در . حفظ این اسرار کوشش می شد . با این وجود ، از سده های میانه اسلامی چندین سند ارزشمند مرتبط با فنون مورد استفاده در سفالگری ایران بر جای مانده است . علی محمد اصفهانی ، هنرمند نامدار دوره ناصرالدین شاه در توضیح برخی از اسرار حرفه ای خود ، رساله ای را تهیه نمود که در حال حاضر یکی از مهمترین منابع پژوهش در خصوص سفال قاجار به شمار می آید . در سال ۱۸۸۸ م . / ۱۳۰۵ ه . ق . ، برگردانی انگلیسی از این رساله در ادینبورگ به چاپ رسید . این متن انگلیسی ، در سالهای ۱۹۰۴ و ۲۰۰۳ م . ، در دو کتاب مجزا منتشر گردید . با توجه به اطلاعات موجود ، طی سال های گذشته ، دو ترجمه فارسی از برگردان انگلیسی این رساله منتشر شده است . در تحقیق پیش رو که بازترجمه متن انگلیسی چاپ سال ۱۹۰۴ م . می باشد ، در توضیح برخی واژگان و شیوه انجام کار شرح داده شده در این رساله نیز تلاش شده است . با استناد به بازترجمه متن انگلیسی رساله و همچنین با توجه به بازخوانی ترجمه های فارسی آن ، می توان نتیجه گرفت که علی محمد اصفهانی فرزند استاد مهدی بوده و خود را معمار معرفی می کند که این مهم در سایه اهمیت کاشی ساز بودن وی مغفول مانده است .