بررسی تکنیک لعاب پاشیده در سفالینه های ایران و چین

چکیده مقاله

با رونق جاده ی ابریشم در اوایل اسلام، هنر سفالگری مناطق مختلف ایران و بخصوص شمال و شمال شرق تحت تاثیر صادرات سفالینه هایی از چین قرار گرفت. در این زمان رایج ترین شیوه ی تزیین لعاب در آن کشور، شیوه ی "سانسای" بود. لعاب سانسای از طریق این راه بازرگانی به ایران وارد شده و هنرمندان ایرانی به تقلید از این شیوه پرداختند. در این تکنیک که در ایران به نام لعاب پاشیده معروف شد، ابتدا سطح سفالینه ها را با گلابه ای سفید رنگ می پوشاندند، سپس این سطح با نقطه گذاری و تاش های رنگی که از اکسید های مس، آهن و کبالت تشکیل شده بود، رنگ آمیزی می گشت. این نقاط رنگی پس از ذوب در کوره خطوط و شکل های نامنظم اما درعین حال زیبا بوجود می آوردند.هم در ایران و هم در چین این روش به تنهایی و گاه به همراه روشهای دیگربه کار می رفت. با این تفاوت که در چین انواع تکنیک نقش برجسته با سانسای همراه بود. اما در ایران این تکنیک در ابتدا اگرچه با تقلید صرف از شیوه ی هنرمندان چینی و به صورت ساده انجام می گرفت اما به مرور با نوآوری هایی همراه گشت. از آن جمله می توان به استفاده همزمان از تکنیک اسگرافیتو یا نقش کنده بر روی سطح سفالینه قبل از لعاب کاری و همچنین همراه شدن خط کوفی به تقلید سفالینه های سامرا با این تکنیک اشاره کرد.