بررسی نقوش و خاستگاه آنها در سرزمین های اسلامی موجود در نقاشی های رنسانس و پس از آن

چکیده مقاله

نقاشی رنسانس، علاوه بر موضوعات و مضامین گوناگون، شامل اشکال و عناصر متعددی نیز می شود که در این میان، تصاویر فرش – به ویژه انواع اسلامی آن - از بخش های مهم وقابل توجه در ترکیب بندی این نقاشی ها است. هدف این پژوهش بررسی جایگاه این گونه فرش ها در آثار نقاشی غرب و مطالعه خاستگاه و منشاء اولیه آن ها، در کنار بازشناسی سایر موارد مانند طرح ها و نقوش مورد استفاده است. در این راستا، انتساب فرش های یاد شده در نقاشی ها به منطقه یا مناطقی خاص(به عنوان مثال آناتولی و یا سایر حوزه ها) و همچنین زمینه های پیدایش و ظهور این قالی ها در آثار نقاشی، که موضوع با اهمیتی است، مورد بررسی قرار گرفته است. روش گردآوری اطلاعات با استفاده از منابع کتابخانه ای به شیوه اسنادی-تاریخی و تحلیل محتوا بوده و نتایج پژوهش نشان می دهد تعاملات شرق و غرب پس از دوران قرون وسطی، زمینه ظهور منسوجات اسلامی شرق در حوزه نقاشی غرب (به ویژه از دوره رنسانس به بعد) را فراهم نموده است. البته باید توجه داشت با وجود اظهارنظر محققان غربی مبنی بر انتساب خاستگاه (تصاویر) قالی های مورد اشاره به بخش آسیای صغیر(ترک)، می توان این دامنه محدود را حتی وسیع تر از این درنظر گرفت. آن چنان که می شود این طرح ها و نقوش را علاوه بر قالی های ترک به جا مانده از سده های گذشته، در سایر نواحی(مانند اران و قفقاز) هم مشاهده کرد که در این میان، نمونه های مشابه در مصر دوره مملوک، شمال-آفریقا و اسپانیا و حتی تاثیرات و پشتوانه های ایرانی(سلجوقیان) را نیز باید مورد توجه قرارداد.