نوع طراحی نقش ماهی بر سفالینههای کاشان قرون ششم تا پایان قرن نهم ه.ق
مقطع تحصیلی:
کارشناسی ارشد
سمت استاد در پایاننامه/رساله:
استاد راهنما
چکیده:
| کاشان یکی از شاخصترین مراکز سفالگری در ادوار تاریخی مختلف به ویژه دوران اسلامی است. سفالگران این شهر با به کارگیری عناصر تزئینی، دست به خلق آثاری زدند که ظرافت و زیبایی آنها هنوز هم حیرتانگیز است. در گسترۀ این عناصر تزئینی، نقش ماهی یکی از برجستهترین نقوشی است که در جهت آراستن سفالینهها به وفور مورد استفاده قرار گرفته است. طراحی و ترکیببندیهای متنوع این نقشمایه بر بستر سفالینهها سبب شد تا در پژوهش حاضر سفالینههای مزین به این نقش در محدوده زمانی سدههای ششم تا نهم ه.ق مورد بررسی قرار گیرند. در این راستا افزون بر تبیین چگونگی طراحی و ترکیببندی نقش ماهی بر سفالینهها به عوامل اثرگذار بر چگونگی طراحی این نقشمایه نیز پرداخته میشود. روش انجام این پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و گردآوری اطلاعات و نمونهها با مطالعات کتابخانهای، بررسی سایتهای اینترنتی و بازدید از موزهها صورت گرفته است. یافتههای این تحقیق نشان میدهند که نقش ماهی به صورت خطی، مسطح و یا ترکیبی از طراحی خطی و مسطح با هفت نوع ترکیببندی خاص بر سفالینههای کاشان پدیدار گشته است. ضمن اینکه عواملی چون فرم و شکل سفالینه، شیوه تزئین (رولعابی، زیرلعابی)، کاربری اثر و سلیقه و گزینشهای سفالگر میتوانند در چگونگی طراحی این نقشمایه اثرگذار باشند. لازم به ذکر است که به رغم تلاشهای نگارنده، در قرن نهم ه.ق هیچ سفالینۀ مزین به نقش ماهی که به طور قطع تولید کاشان باشد، یافت نشد که چرایی آن میتواند در پژوهشی دیگر مورد بررسی قرار گیرد. | ||