پیشبینی خردایش پس از انفجار با الگوریتم بهینهسازی تراکم ذرات (مطالعه موردی: معدن سرب و روی انگوران)

چکیده مقاله

حفاری و انفجار از مهم‌ترین عملیات استخراجی معادن روباز هستند که سایر فرآیندها به نحوی در ارتباط مستقیم و یا غیرمستقیم با آن است؛ به‌طوری که پیش‌بینی میزان خردایش سنگ پس از انفجار می‌تواند در کاهش حجم حفاری، میزان مصرف مواد منفجره، توزیع دانه‌بندی قطعات خردشده و در نهایت، هزینه‌های استخراج معادن روباز مؤثر واقع شود. با توجه به اهمیت فنی و اقتصادی موضوع انفجار در معادن روباز و نظر به هزینه‌های چشمگیری که در راستای فرآیندهای مختلف انفجار در معادن روباز صرف می‌شود، لازم است که با نگرشی جدید مبحث میزان خردایش سنگ پس از انفجار مورد بررسی قرار گیرد. در این پژوهش، الگوریتم بهینه‌سازی تراکم ذرات (PSO) که یک روش فراابتکاری بهینه‌سازی مسایل غیرخطی است، به کار گرفته شد. همچنین برای بهینه‌سازی ضرایب معادلات خطی، میزان خطای جذر میانگین مربعات (RMSE) به‌عنوان تابع هدف در نظر گرفته شد. میزان بهینه RMSE، مقدار 26/0 محاسبه شد که دلالت بر مطلوبیت تابع خطی محاسبه‌شده در حالت استاندارد دارد. میزان ضریب همبستگی 92/0 بین مقادیر واقعی اندازه‌گیری‌شده خردایش و میزان پیش‌بینی‌شده خردایش، دلالت بر این امر دارد که تابع خطی پیشنهادشده با دقت بالایی می‌تواند میزان خردایش را پیش‌بینی کند. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که ارائه رابطه خطی جدید به منظور پیش‌بینی میزان خردایش حاصل از انفجار در واحدهای معدنی می‌تواند به عنوان راهکاری کارآمد محسوب شود و با لحاظ کردن آن در برنامه‌ریزی و مدیریت جاری معدن، می‌توان از نتایج مفید آن بهره‌مند شد.