بررسی جایگاه عناصر طبیعی در باور ساکنان بومی ایران در دوران پیش از تاریخ

چکیده مقاله

یکی از موارد قابل توجه در باورهای دینی و اساطیری انسان های دوران نوسنگی و پس از آن، جایگاه مهم طبیعت و عناصر طبیعی در پیشبرد زندگی و سرنوشت انسان هاست که در باورهای مردمان آسیای غربی(ایران و بین النهرین) نیز آشکارامشاهده می شود. پژوهش حاضر با هدف درک و شناخت این باور و گسترش حوزه ی تحقیقاتی این موضوع، به بررسی جایگاه عناصر طبیعی در باور ساکنان بومی ایران در دوران پیش از تاریخ می پردازد. اطلاعات مورد نیاز با استناد به منابع کتابخانه ای جمع آوری شده و داده ها به شیوه توصیفی تحلیلی تجزیهوتحلیلشده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که باور به قدرت و قوای عناصر طبیعی در میان ساکنان بومی فلات ایران از هزاره ی چهارم قم و با تأثیرپذیری از فرهنگ های بین النهرین، در قالب نقوش آسمان، ماه، خورشید، آب، زمین، کوه و نمادهای مرتبط با آنها، بر روی سفالینه های و مهرها انعکاس یافته است. در بیشتر موارد، این نقوش در کنار یکدیگر مجموعه ی ترکیبی ایجاد کرده اند که می توان گفت بیانگر یک نیاز برای حفظ بقاو زندگی بوده است؛ نیازی که به نظر می رسد در آن دوران بیش از همه به مفاهیم آب خواهی معطوف بوده است.