برآورد میزان تولید رسوب سطح جاده های جنگلی با استفاده از مدل پیش بینی میزان تولید رسوب SEDMODL

چکیده مقاله

جاده‌های جنگلی امکان دسترسی، خروج چوب، حفاظت، جنگل‌کاری و تفرج را فراهم می‌کنند. احداث جاده‌های جنگلی باعث حذف درختان و پوشش گیاهی و آسیب به ساختمان خاک در مناطق جنگلی شده که این امر باعث افزایش میزان تولید رسوب در جاده‌های جنگلی می‌شود. افزایش میزان رسوب ورودی به رودخانه‌ها باعث ایجاد خسارات جبران‌ناپذیری به کیفیت آب و زندگی موجودات آبزی می‌شود. امروزه مدل‌های مختلفی برای پیش‌بینی میزان رسوب‌دهی وجود دارد که می‌توانند به کارشناسان برای پیش‌بینی میزان تولید رسوب در جاده‌های جنگلی کمک کنند. در این مطالعه از مدل پیش‌بینی تولید رسوب SEDMODL، برای تخمین میزان متوسط سالیانه تولید رسوب در جاده‌های جنگلی استفاده شد. به این منظور 2260 متر از جاده‌های پارسل‌های 26، 27 و 33 از سری 1 جنگل‌های دارابکلا انتخاب شد. سپس فاکتورهایی مانند طول جاده، عرض جاده، میزان تولید رسوب با توجه به وضعیت زمین‌شناسی، فاکتور مربوط به سطح جاده، فاکتور ترافیک، شیب طولی جاده، بارندگی و فاکتور انتقال رسوب با استفاده از نقشه‌های GIS (لایه‌های جاده، رودخانه، آبراهه، زمین‌شناسی، خاکشناسی و توپوگرافی)، اطلاعات موجود در کتابچه طرح جنگل‌داری منطقه و بازدید زمینی محاسبه شد. نتایج استفاده از مدل بالا در پیش‌بینی میزان تولید رسوب جاده‌های منطقه نشان داد که میزان تولید رسوب در جاده‌های منطقه 514/77 تن در سال می‌باشد، با توجه به فاکتور انتقال رسوب، میزان 175/13 تن در سال از آن به آبراهه‌ها و رودخانه‌ها وارد می‌شود. همچنین سایر نتایج نشان داد که فاکتورهای شیب، فاصله جاده از آبراهه، ارتفاع دیواره خاک‌برداری مؤثرترین فاکتورها برای تولید رسوب و انتقال آن به آبراهه می‌باشند.