بررسی تاثیر زئولیت بر ضرایب مدل‌های منحنی رطوبتی خاک در دو بافت شنی و لومی

چکیده مقاله

یکی از عناصر مهم در آبیاری مکانیزه، اطلاع از رابطه بین نیروی مکش (نیروی ماتریک) و رطوبت خاک است که به منحنی رطوبتی موسوم است. شکل و ضرایب این منحنی تحت‌ تأثیر بافت و ساختار خاک بوده و با اصلاح ساختار خاک می‌تواند تغییر کند. مهم‌ترین اهداف این مطالعه عبارتند ازبررسی اثراستفاده از زئولیت بر ظرفیت نگهداری آب و ضرایب مدل‌های منحنی رطوبتی دو بافت خاک شنی و لومی و تأثیر استفاده از زئولیت بر شکل و ضرایب منحنی رطوبتی خاک بر اساس مدل‌های مختلف ارائه شده که برخی از آنها تاکنون در ایران استفاده نشده است، زئولیت در سطوح مصرف (2، 5 و 10 درصد) به خاک‌ها اضافه شد. رطوبت هر خاک در مکش‌های مختلف در 12 نقطه با استفاده از دستگاه دیکاگون تعیین شد. ضرایب منحنی رطوبتی خاک با استفاده از نرم‌افزار و برازش شش مدل بروکس‌و‌کوری (Brooks and Corey)، کاسوگی (Kosugi)، دارنر(Durner)، فردلاند‌و- زینگ (Fredlund and Xing)، ون‌گنوختن (VanGenuchten) و سکی (Seki) به‌دست آمد. نتایج نشان‌ داد که در تمامی مدل‌ها مقدار پارامتر _Sө و _Rө با کاربرد زئولیت و افزایش سطح استفاده افزایش می‌یابد . ظرفیت نگهداشت آب نیز با کاربرد زئولیت افزایش می‌یابد. سایر نتایج نشان داد که بهترین مدل برای تخمین منحنی رطوبتی خاک‌های لومی و شنی مدل دارنر است و ضعیف‌ترین مدل‌ها در خاک لومی مدل بروکس‌و‌کوری و مدل کاسوگی و در خاک شنی مدل بروکس‌و‌کوری و مدل  ون- گنوختن هستند.