مقایسه تطبیقی مسجد مدرسههای ایران و عرب در عصر عباسی و صفوی - )بررسی نمونه موردی: مدرسه چهارباغ در ایران و مدرسه مستنصریه در عراق(

چکیده مقاله

شناسایی و بررسی تاریخ تحولات بناهای دوره اسلامی به این مهم رهنمون میشود که سیر تحولات این ابنیه به گونهای ادامه دهنده الگوهای دورههای قبل از خود است. به گونهای که در هر دوره سعی میشد از الگوهای دوره قبل به فراخور نیاز و متناسب با تحولات بهره ببرند و آن را تکامل دهند. در این خصوص میتوان مسجد مدرسه را برای این پژوهش عنوان کرد. دراین میان مسجد مدرسه مستنصریه - - از عراق که در دوره عباسیان ساخته شده ومدرسه چهار باغ از ایران در دوره صفوی به عنوان نمونههای موردی انتخاب شدهاند و فرض براین است که معماری و تزئینات مسجد مدرسه مستنصریه بر مسجد مدرسه چهارباغ تاثیر گذاشته است. روش تحقیق از نوع تطبیقی- - - تحلیلی است و انجام تحقیقات کتابخانهای و مقایسه تطبیقی معماری و تزئینات دو بنای شاخص بپردازد. نتایج حاصل از پژوهش حاکی از این است که هرچند شکل تناسبات پلان مستنصریه، مستطیل و چهارباغ، مربع است اما به جهت سازماندهی فضایی و خلوص اشکال دارای تشابهات زیادی هستند. از دیدگاه تزیینات هر دو گونه نمونه کامل و شکوفا از عصر خود در زمان بوده اند که کامل بودن تزیینات در هر دو مشابهت دارد اما عنصر تزیینی در مدرسه چهارباغ انواع کاشیکاری است و در مدرسه مستنصریه انواع آجرکاری است