مطالعۀ روابط آب، خاک و گیاه

چکیده مقاله

بیش از 70 درصد خاک مناطق خشک و نیمه¬خشک با کمبود آب که از مهم¬ترین عوامل محدود¬کننده رشد و توسعه کشاورزی است رو¬به¬رو هستند. خاک بستر حیات، آب مایع حیات، هوا لازمه حیات و گیاه خود حیات است. سیستم آب، خاک و گیاه همانند دیگر سیستم¬های طبیعی دارای خواص گوناگونی است. در این مقاله قصد داریم رابطۀ بین آب، خاک و گیاه و چگونگی عمل آن¬ها را مشخص نماییم. آب براى بسیارى از فعالیت¬هاى گیاهى لازم است و دارای ویژگی¬های بسیاری است از¬جمله: 1- حلال¬ بوده و محیطى مناسب براى واکنش¬هاى شیمیایى فراهم می¬نماید. 2- محیطى مناسب براى انتقال مواد¬آلى و معدنى می¬باشد. 3- موجب تورم سلول¬هاى گیاهى می¬شود. آماس باعث بزرگ¬ شدن سلول، ساختار گیاه و شکل¬گیرى آن می¬گردد. 4- باعث آبگیرى و خنثی-سازى بار الکتریکى روى مولکول¬هاى کلوئیدى می¬شود. آبگیرى موجب حفظ ساختمان آنزیم و تسهیل فعالیت¬هاى کاتالیزورى آن می¬گردد. 5- ماده خام فتوسنتزى فرآیندهاى هیدرولیکى و سایر واکنش¬هاى گیاهى را تشکیل می¬دهد. 6- تعرق آب موجب خنک-شدن گیاه می¬گردد. خاک به¬عنوان مخزنی از آب و مواد محلول در آن شناخته شده است. در مقایسه با گیاهان یا خاک، هوا معمولاً داراى پتانسیل آبی بسیار کمى است زیرا یک برگ زنده معمولاً داراى پتانسیل آبی بیش از ۱۵- بار است، بنابراین یک اختلاف انرژى زیادى بین هوا و برگ وجود دارد که موجب استمرار حرکت آب به¬صورت بخار از برگ به هوا می¬گردد. یک گیاه عمدتاً از آب تشکیل شده است. آب گیاه بین ۷۰ تا ۹۰% است که بسته به سن گیاه، گونه گیاه، بافت موردنظر و محیط، متفاوت است. به علت تعدد، گستردگی و پیچیدگی عوامل مؤثر در ارتباط بین آب، خاک و گیاه و نقش بسیار حساسی که هر کدام بر محیط اطراف خود می-توانند داشته باشند باید به این عوامل توجه ویژه¬ای گردد و با شناخت کامل هر کدام نسبت به آنها اقدام نماییم