بررسی مدل¬های ارزیابی بیابان¬زایی با تأکید بر مدل IMDPA

چکیده مقاله

روند افزایش شدت بیابان¬زایی در کشورهای در حال توسعه و نیز کشورهایی که دارای پتانسیل بالای بیابان¬زایی هستند، از شدت بالایی برخوردار است، لذا مقابله با این پدیده، به¬ویژه در کشورهای فوق بسیار کارساز و سودمند خواهد بود. همچنین در هر منطقه بسته به شرایط اقلیمی، خاک¬شناسی، ژئومرفولوژیکی و ... فاکتورهای مختلفی در بیابان¬زایی نقش دارند. جهت پی¬بردن به نقش عوامل مؤثر بر بیابان¬زایی و پتانسیل بیابان¬زایی تحقیقات زیادی انجام شده است که حاصل آن ارائه مدل¬های مختلف بیابان¬زایی است. در این مقاله قصد داریم تا با در نظر گرفتن ملاحظات مدل¬های بیابان¬زایی بین المللی (فائو-یونپ، مدالوس و لادا)، به بررسی مدل ایرانی IMDPA بپردازیم. این متدولوژی که آخرین روش و مدل ارزیابی شدت بیابان¬زایی در ایران است، توسط دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران با همکاری سازمان جنگل¬ها و مراتع ارائه شده است. اگرچه مدل اخیر با توجه به شرایط اکولوژیک موجود در ایران کالیبره و بومی¬سازی شده است، برخی از معیارها و شاخص¬ها نیاز به تغییراتی بسته به شرایط هر منطقه دارند و همچنین باید با توجه به شرایط خاص مناطق مختلف معیارها و شاخص-های مربوط به همان مناطق را انتخاب کرد. بررسی مدل¬های مختلف ارزیابی بیابان¬زایی نشان می¬دهد از نقاط قوت مدل IMDPA نسبت به سایر مدل¬ها می¬توان به روش میانگین¬هندسی، انعطاف¬پذیری بیش¬تر و استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی در تلفیق لایه¬ها اشاره کرد.