امکان سنجی وقوع سیل در مناطق خشک و نیمه خشک به روش CN (مطالعه موردی : حوضه آبخیز دهبار خراسان رضوی)

چکیده مقاله

سیل یکی از پدیده‌های موجود در طبیعت بوده که از دیر باز، بشر شاهد وقوع آن می‌باشد. در ایران به دلیل وسعت زیاد، اقالیم متعدد، تراکم زمانی و مکانی بارش‌ها در اکثر حوضه¬های آبخیز، همه ساله شاهد سیلاب‌های عظیمی هستیم. در این پژوهش به برآورد ضریب روانآب و حداکثر دبی سیل، شناخت عوامل و عناصر موثر در سیل¬خیزی، پهنه¬بندی مناطق بر اساس شدت پتانسیل سیل‌خیزی در حوضه آبخیز دهبار با استفاده از روش شماره منحنی CN پرداخته شد. برای این منظور ابتدا داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز شامل آمار وضعیت اقلیم منطقه، تصاویر ماهواره‌ای جمع¬آوری و در محیط GIS آنالیزگردید. با تلفیق این داده‌ها و اطلاعات، بر اساس روش SCS، نقشه CN حوضه، میزان نفوذ و مقدار روانآب تهیه شد. در نهایت با استفاده از مدل وزنی و با تلفیق نقشه¬های میزان بارندگی منطقه، گروه¬های هیدرولیک خاک، شیب، کاربری زمین و ... نقشه پهنه¬بندی پتانسیل سیل¬خیزی سالانه حوضه تهیه گردید. حوضه مورد مطالعه به پنج طبقه از لحاظ پتانسیل سیل¬خیزی تقسیم شد که بر اساس آن 9/44 درصد حوضه دارای پتانسیل سیل¬خیزی بسیار بالا، 87/9 درصد حوضه با پتانسیل بالا، 73/8 درصد حوضه با پتانسیل متوسط، 5/5 درصد حوضه با پتانسیل کم، 31 درصد حوضه با پتانسیل خیلی کم است.