خویـشاپـیوندی در متـون پهـلوی و بازتـاب آن در شاهنامه

چکیده مقاله

خویشاپیوندی یا ازدواج با محارم، ترجمة مصطلح واژة پهلوی خودوده (xw?d?dah) است؛ موضوعی که اغلب آن را به ایرانیان باستان منسوب می‌دارند. اما این موضوع هرگز خاص ایرانیان نبوده‌ است و نمونه-هایی از آن را در فرهنگ‌های دیگر نیز می‌توان یافت. این مقاله پس از بیان نمونه‌هایی از فرهنگ‌های دیگر و ایرانیان باستان، به شاهنامه و نمونه‌های موجود در آن می‌پردازد. در این نامة کهن در مقام بازگویی داستان‌های ایرانیان باستان، ازدواج با محارم طرح می‌گردد و در توجیه آن دو نظر بیان شده ‌است: که نخستین از‌آنِ دقیقی زرتشتی است که این ازدواج‌ها را بر اساس متون مزدایی توجیه‌ کرده ‌و آیین عجم می‌خواند و دیگری از‌آنِ فردوسی است که از آن با عنوان «دین پهلوی» یا روشی شاهانه نام‌ برده ‌است. این جستار این دو نظریه را گزارش و تحلیل می‌کند.