الگوی ساختاری رابطه هویت‌یابی و شایستگی اجتماعی در دانش آموزان دبیرستانی: بررسی نقش واسطه‌ای خودتنظیمی‌ارادی

چکیده مقاله

خودتنظیمی ارادی فرایندی پویا است که فرد و بافتش را به هم پیوند می‌دهد و به فرد برای مشارکت در فرایند تحول خود از یکسو و اجتناب از رفتارهای پرخطر از سوی دیگر کمک می‌کند. هدف پژوهش حاضر بررسی اثر هویت‌یابی بر شایستگی اجتماعی با واسطه‌گری خودتنظیمی ارادی در نوجوانان است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه بود، که در دبیرستان‌های شهر شاهین‌شهر (شهری در استان اصفهان) مشغول به تحصیل بودند. 275 دانش‌آموز مقطع متوسطه با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند و از ایشان خواسته شد پرسش‌نامه‌های خودگزارشی را که متمرکز بر خودتنظیمی ارادی (شامل الگوی انتخاب، بهینه‌سازی و جبران)، هویت‌یابی (شامل پرسش‌نامه مراحل اجتماعی- روان‌شناختی اریکسون) و شایستگی اجتماعی (شامل سیاهه شایستگی اجتماعی) بودند را کامل کنند. نتایج به‌دست آمده با استفاده از روش الگویابی معادلات ساختاری نشان داد که متغیرهای هویت‌یابی و خودتنظیمی اثرمستقیم معناداری بر شایستگی اجتماعی نوجوانان دارند، هم‌چنین نتایج نشان داد که رابطه بین هویت‌یابی و شایستگی اجتماعی از طریق خودتنظیمی ارادی میانجی‌گری می‌شود. در این الگو تمامی وزن‌های رگرسیونی از نظر آماری معنادار بوده و متغیرهای پیش‌بینی کننده 61% از واریانس شایستگی اجتماعی را تبیین کردند. در مجموع یافته‌ها نشان داد که هویت‌یابی در نوجوانان مستقیما و با واسطه خودتنظیمی ارادی بر شایستگی اجتماعی تأثیر دارد.