پیش بینی بهزیستی روانشناختی در سالمندان: براساس معنویت، قدردانی از خدا و حمایت اجتماعی ادراک شده

Abstract

اهداف: امروزه مراقبت‌های روانشناختی از سالمندان به دلیل قرار داشتن در معرض تهدیدات بالقوه ناشی از بالارفتن سن، احساس تنهایی، کاهش تدریجی فعالیت‌های جسمی و افزایش شیوع بیماری‌های مزمن، انزوای اجتماعی و ناتوانیهای جسمی و ذهنی، مورد توجه فزاینده‌ای قرار گرفته است. رویکرد جدید روانشناسی مثبت به سلامت روانی تلاش دارد تا از طریق شناسایی و پرورش توانایی‌ها و شایستگی‌های روانی به ارتقاء بهداشت روانی افراد کمک کند. پژوهش حاضر در زمستان 1395 با هدف پیش‌بینی بهزیستی روانشناختی سالمندان بر اساس مولفه‌های روانشناسی مثبت شامل معنویت، قدردانی از خدا و حمایت اجتماعی ادراک شده انجام گرفت. مواد و روش: روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی- همبستگی بود. در این پژوهش 211 سالمند در دامنه سنی 60 تا 75 سال شامل 109 مرد و 102 زن غیر مقیم خانه سالمندان در شهرستان کاشان به روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند و به سوالات دموگرافیک (سن، جنس، تحصیلات، وضیت تاهل و وضعیت اقتصادی) و مقیاسهای سلامت معنوی پالوتزین و الیسون، قدردانی از خدا امونس و همکاران، حمایت اجتماعی ادارک شده زیمت و همکاران و بهزیستی روان‌شناختی ریف پاسخ دادند. داده‌ها در دو سطح توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و استنباطی از طریق آزمون ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام به گام با استفاده از نرم افزار spss-22 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: میانگین و انحراف استاندارد بهزیستی روانشناختی (68/10±1/77)، معنویت (36/15±22/90)، قدردانی از خدا (41/2±09/14)، حمایت اجتماعی خانواده (2/4±6/21)، حمایت اجتماعی دوستان (8/5±5/16)، حمایت اجتماعی افراد مهم (5±23/20) بود. نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که به ترتیب، معنویت (001/0=P، 02/62=(209و 1)F، 22/0= ∆R2و 47/0=β)، حمایت اجتماعی خانواده (001/0=P، 06/11=(208و1)F، 039/0=∆R2 و 21/0=β)، قدردانی از خدا (001/0=P، 80/4=(207 و 1)F، 017/0=∆R2 و 16/0=β) در طی سه گام توانستند 27 درصد از واریانس بهزیستی روانشناختی سالمندان را به طور معناداری تبیین کنند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان داد افزایش معنویت، قدردانی از خدا و حمایت اجتماعی ادراک شده به ویژه از جانب خانواده موجب افزایش بهزیستی روانشناختی در سالمندان می‌شود. از این رو، تقویت و توجه به نیازهای معنوی و حمایت اجتماعی ادراک شده سالمندان در سیاست‌گذاری و برنامه ریزی مراقبت‌های بهداشتی برای آنان می‌تواند به افزایش بهزیستی روانشناختی در سالمندان کمک نماید.