بن مایه های خلق کرامات برای سلمان فارسی در اخبار امامیه

 

گرایشهای متفاوت و مختلف صوفیه سلمان فارسی را از اقطاب خود دانسته و روایات و داستانها و گزارشهای متفاوتی از او در کتب خود نقل نموده اند: "اولین طبقه صوفیه کسانی بودند که غالباً جزو شیعیان نخستین از قبیل سلمان، کمیل و اویس قرنی محسوب می شوند"(شهرام پازوکی؛فصلنامه عرفان ایران 81/7)جدا از نقدهایی که به این ادعا شده باید گفت بعض گزارشها و اخبار  در منابع امامیه که بر علو درجات معنوی و انجام کرامات و خوارق عادت از سلمان نقل شده ؛ می­تواند در همین راستا وضع شده باشد یا دستمایه ای برای داستانهای ساختگی این شخصیت تاریخی شده باشد.خبر زیر در همین راستا از قول کشی قابل بررسی است:  آدَمُ بْنُ مُحَمَّدٍ الْقَلَانِسِیُّ الْبَلْخِیُّ، قَالَ حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ الْحَسَنِ الدَّقَّاقُ النَّیْسَابُورِیُّ، قَالَ أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الْحَمِیدِ الْعَطَّارُ، قَالَ حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِی عُمَیْرٍ، قَالَ حَدَّثَنَا إِبْرَاهِیمُ بْنُ عَبْدِ الْحَمِیدِ، عَنْ عُمَرَ بْنِ یَزِیدَ، عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ‏: مَرَّ سَلْمَانُ عَلَى الْحَدَّادِینَ بِالْکُوفَةِ وَ إِذَا شَابٌّ قَدْ صُرِعَ وَ النَّاسُ قَدِ اجْتَمَعُوا حَوْلَهُ. فَقَالُوا یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ هَذَا الشَّابُّ قَدْ صُرِعَ فَلَوْ جِئْتَ فَقَرَأْتَ فِی أُذُنِهِ! قَالَ، فَجَاءَ سَلْمَانُ فَلَمَّا دَنَا مِنْهُ رَفَعَ الشَّابُّ رَأْسَهُ فَنَظَرَ إِلَیْهِ فَقَالَ: یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ لَیْسَ فِیَّ شَیئ مِمَّا یَقُولُ هَؤُلَاءِ، لَکِنِّی مَرَرْتُ بِهَؤُلَاءِ، الْحَدَّادِینَ وَ هُمْ یَضْرِبُونَ بِالْمَرَازِبِ‏ فَذَکَرْتُ قَوْلَ اللَّهِ تَعَالَى‏ وَ لَهُمْ مَقامِعُ مِنْ حَدِیدٍ قَالَ، فَدَخَلَتْ فِی قَلْبِ سَلْمَانَ مِنَ الشَّابِّ مَحَبَّةٌ فَاتَّخَذَهُ أَخاً، فَلَمْ یَزَلْ‏مَعَهُ حَتَّى مَرِضَ الشَّابُّ، فَجَاءَهُ سَلْمَانُ فَجَلَسَ عِنْدَ رَأْسِهِ وَ هُوَ فِی الْمَوْتِ.فَقَالَ: یَا مَلَکَ الْمَوْتِ ارْفُقْ بِأَخِی فَقَالَ یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ إِنِّی بِکُلِّ مُؤْمِنٍ رَفِیقٌ.( رجال الکشی - إختیار معرفة الرجال،ص: 18-19).

مهمترین نقد بر این حدیث آن است که بنا به نقل منابع تاریخی اصلا سلمان فارسی هیچگاه در کوفه نبوده است.وی پس از اقامت در مدینه ؛به فرمانداری مدائن انتخاب شد و در همانجا فوت کرد.متن داستان نیز با کراماتی که صوفیه برای اقطاب نقل میکنند مناسبت دارد.گفتنی است خبر 46 کشی در رجالش نیز  در ذکر گذر سلمان از کربلا و کوفه به همین آسیب دچار است.(رجال الکشی - إختیار معرفة الرجال، ص: 19)