"وحید"!لقب علامه مجلسی یا محمد باقر بهبهانی؟!

 

محمدباقر بهبهانی (۱۱۱۸ق/اصفهان ـ ۱۲۰۵ق/کربلا)   از عالمان صاحب سبک اصولی است که به عنوان یکی از مهمترین منتقدان جریان اخباری در امامیه شهرت یافته است.او نوه دختری محمد تقی مجلسی و خواهر زاده محمد باقر مجلسی است.وحید بهبانی بعدها به واسطه تسلط و آگاهی و نقد مکتب اخباری به  القاب متفاوتی  (همچون استاد اکبر) شهره یافت.اما از بین این القاب؛لقب"وحید"در خصوص او شهرت فزونتری یافته تا حدی که به جای اسم او نشسته و نوعا به جای محمد باقر بهبهانی به وحید بهبهانی شناخته می­شود.

لقب "وحید" را آنگونه نقل کرده­اند اول بار  نوه دختری وی و شاگرد او؛ محمد باقر اصفهانی/مجاهد (۱۱۸۰/کربلا- ۱۲۴۲ق/قزوین/مدفون در کربلا) بدو داده است. اما جالب است که از دید وحید بهبهانی که احیاگر سنت اجتهاد و منتقد سنت اخباری است؛آنکه زیبنده لقب"وحید "است علامه مجلسی اخباری مسلک است. بهبهانی در " رسالة فی صحّة الجمع بین الفاطمیّتین‌  " که در ضمن کتاب "الرسائل الفقهیه"[1] او به چاپ رسیده؛ از دایی خود چنین با لقب "وحید" یاد نموده:"قال خالی العلّامة المجلسی عند ذکر روایة «التهذیب»: (لم أجد قائلا بمضمونها أصلا و رأسا) ، مع أنّه کان وحید عصره فی الاطّلاع على أقوال الفقهاء، بل کان فرید سائر الأعصار، " (الرسائل الفقهیة ،ص 178).

با این حال بسیار عجیب است این عالم بزرگوار چند سطر بعد از این تعظیم علامه مجلسی؛ از عالم معاصر خود؛ یوسف بن احمد بحرانی (۱۱۰۷/ماحوز بحرین - ۱۱۸۶ق/کربلا) معروف به صاحب حدائق به "شیخنا المتوهم رحمه الله"در چند نوبت یاد کرده است. (الرسائل الفقهیة ،ص 179)

 بحرانی عالمی بزرگ است که با وجود مسلک اخباری اش حتی کرسی درس خود را پس از حضور بهبهانی که از منتقدان جدی جریان اخباریگری بود ؛در کربلا بدو داد و شاگردانش را به استماع نظرات او رغبت نمود.این یاد کرد بهبهانی شاید در این مورد نشانگر عصبانیت بهبهانی از فتوای فقیهانه به قول او "نوظهور" در "حرمت جمع بین فاطمیتیتن" توسط بحرانی باشد(برای نظر بحرانی در این خصوص بنگرید به (الحدائق الناضرة ، 23/542) و گرنه پس از فوت بحرانی؛با وجود طاعون در کربلا و ترک این شهر توسط بسیاری از مردم؛این علامه بهبهانی است که بر او نماز خوانده و از او تجلیل می­کند.شاید علت آن لقب نااستوار به بحرانی توسط بهبهانی به سبب مسلک اخباری او و این تجلیل به دلیل رویگردانی بحرانی از مسلک اخباری در اواخر عمرش باشد.

 

[1] بهبهانى، محمد باقر بن محمد اکمل، الرسائل الفقهیة (للوحید البهبهانی)، مؤسسه علامه وحید بهبهانى، قم - ایران، اول، 1419 ه‍ ق