تأملی برآیین¬های رزم و جنگاوری بر اساس دارابنامۀ بیغمی

Abstract

مقالۀ حاضر به بررسی دارابنامه (887 ه.ق) یا به تعبیر دقیق¬تر فیروزشاه¬نامه می¬پردازد. دارابنامه، یکی از کهن¬ترین حماسه¬¬های عاشقانه و عامیانۀ فارسی ایران قبل از اسلام است که محمد بیغمی، داستان¬گزار قرن نهم، آن را دربارۀ قهرمانی¬های فیروزشاه، پسر داراب کیانی روایت¬کرده و محمود دفترخوان آن را نگاشته¬است. نویسندۀ مقاله با توجه به این نکته که داستان¬های عامیانۀ کهن می¬توانند منبع ارزشمندی برای کشف آیین¬های دورۀ وقوع داستان نیز باشند، درنظر دارد با استفاده از رویکرد توصیفی- تحلیلی مبتنی بر متن دارابنامۀ بیغمی -که حماسه¬ای عاشقانه (رمانس) است- گوشه¬¬هایی از آداب و رسوم جنگاوری ایران کهن را بازنماید؛ ازاین¬رو می¬کوشد با پاسخ به این پرسش که بیغمی در دارابنامه به کدام آیین¬های رزم توجه¬کرده¬است؟، تبیین کند در این داستان آیین¬های مربوط به پیش از آغاز نبرد، آماده¬سازی لشکر، جنگ تن¬به¬تن و نبرد لشکریان، ابزار جنگی اعم از انواع تخت، انواع طبل، مرکب و پوشش-های جنگی و همچنین قوانین حاکم برجنگ انعکاس¬یافته¬است که با بررسی آنها مشخص¬می¬شود این اثر را از نظر ویژگی¬های رزمی می¬توان با شاهنامه¬ها، فتوت¬نامه¬ها وآثار پهلوانی فارسی مطابقت داد.