تحلیل سینوپتیک گرد و غبار های فرین کرمانشاه

چکیده مقاله

طوفان های گردوغبار از پدیده های مخرب اقلیمی بر روی نقشه های سینوپتیکی بوده که متاثر از عناصر اقلیمی فشار، ابرناکی، بارندگی، رطوبت نسبی، باد، دما و تبخیر می¬باشد. با توجه به اینکه استان کرمانشاه یکی از مناطق متاثر از این طوفان¬ها است، هدف از این پژوهش تحلیل سینوپتیک روزهای فرین گردوغبار در ایستگاه کرمانشاه در بازه زمانی 54 ساله (1951- 2005) می¬باشد. بدین منظور، ابتدا براساس شاخص دید افقی 100 متر و کمتر از آن، تعداد روزهای فرین گردوغبار شناسایی شد. سپس با استفاده از داده¬های جو بالا، الگوهای سینوپتیک فشار تراز دریا، ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال، جهت باد، سرعت قائم، دمای سطحی و پروفایل رودبار جنب حاره از ارتفاع 1000 تا 100 هکتوپاسکال جهت شناسایی سیستم¬های جوی انتقال دهنده ترسیم گردید. نتایج نشان می¬دهد که خطوط هم ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال در هر دو مورد غربی- شرقی بوده و در منطقه مورد مطالعه دارای فشردگی می¬باشد. نقشه¬های فشار تراز دریا حضور سامانه¬های پرفشار قوی در غرب (عراق، سوریه، اروپا و آفریقا) و کم فشار قوی را در شرق (همسایه¬های شرقی) نشان می¬دهد که باعث ایجاد بادهای غربی، ورود گردوغبار و تقویت طوفان می¬شود. بادهای تراز دریا در هر دو مورد از بادهای غربی و شمال غربی هستند. هسته رودباد جنب حاره در تراز بالاتر از 400 هکتوپاسکال تشکیل شده که زبانه¬هایی از آن به سطح رسیده و در عرض¬های 50 تا 65 درجه گسترش یافته¬اند. نقشه¬های هم-دما دارای آرایش مشابهی بوده و خطوط 30 تا 36 درجه سانتیگراد روی ایران، عراق و سوریه کشیده شده¬اند. نقشه¬های سرعت قائم باد نیز حاکی از حرکت پایین سوی هوا است که باعث تشدید گردوغبار در منطقه مطالعاتی می¬شود.