مکان‌یابی مراکز عمدۀ تجاری بیرون از شهر، نمونه موردی: شهرک نمایشگاهی خودرو در شهر گزبُرخوار

چکیده مقاله

درعصرحاضر، برنامه‌ریزان ملزم‌به اتخاذ سیاست‌های مناسب برای استقرار صحیح کاربری‌ها درقالب رعایت اصول آمایش ارضی پایدار هستند. دراین‌زمینه ضرورت انتخاب مکان مراکز عمده تجاری تاحدی است که به‌عنوان یکی‌از عوامل موثر در موفقیت اقتصادی شهرها به‌شمار می‌رود. نمایشگاه‌های اتومبیل به‌دلیل ارائه خدمات گسترده و توسعه روزافزون نیاز شهروندان به خودرو، نیازمند مکان‌گزینی مطلوب جهت جلوگیری ازتجمع و پراکندگی مراکز خدمت‌رسان آنها می‌باشد. لذا پژوهش حاضر به مکان‌یابی محل احداث شهرک نمایشگاهی اتومبیل درشهر گزبُرخوار پرداخته است. روش پژوهش مبتنی بر تحلیل داده‌های مکانی بوده که با مبانی برگرفته ازمطالعات تطبیقی و ارزیابی‌های میدانی انجام گرفته است. معیارهای انتخابی شامل دسترسی به خدمات و شریان‌های ارتباطی، مخاطرات، رعایت حریم آبراهه‌ها، سیل‌خیزی، شیب، ارتفاع، جنس مواد و درجه حرارت است که لایه‌های رقومی آنها بر مبنای نقشه‌ها و داده‌های مکانی پایه آماده‌سازی و درمحیط ArcGIS تحلیل فضایی شد. برای تعیین وزن نسبی پارامترها، ازطریق مقایسه زوجی مبادرت به تحلیل کمّی و ارجحیت‌بندی آن‌ها گردید. درنهایت با تلفیق لایه‌ها برمبنای وزنشان ازطریق روش میانگین‌گیری وزنی، اقدام به تهیه نقشه پهنه‌بندی منطقه به‌لحاظ مناطق دارای تناسب ارضی جهت ایجاد نمایشگاه اتومبیل شد. نتایج، محدوده مطالعاتی راجهت ایجاد شهرک نمایشگاهی اتومبیل به 5 پهنه به‌ترتیب اهمیت از بسیارمناسب تا بسیارنامناسب طبقه‌بندی کرد که پهنه‌های 1 تا 3 به‌دلیل مطلوبیت ارضی کم، و پهنه 4 به‌خاطر برخورد با زمین‌های زراعی در ردیف مکان‌های بهینه قرار نگرفتند. اما پهنه 5 (بسیارمناسب) به‌علت تلاقی با نواحی مسکونی و رشته قنات‌های موجود، با رعایت حریم آنها به 4 سایت از جنوب تا جنوب‌شرقی منطقه طبقه‌بندی شد که به‌ترتیب سایت 1 مکان بسیارمطلوب (593/82 هکتار)، سایت 2 مکان با مطلوببیت قوی (359/56 هکتار)، سایت 3 مکان مطلوب (158/21 هکتار) و سایت 4 مکان با مطلوبیت کم (346/11 هکتار)، به‌عنوان نواحی پیشنهادی مناسب جهت احداث شهرک نمایشگاهی اتومبیل اولویت‌بندی شدند که مکان نخست بالاترین کارایی و عملکرد را دارد.