بررسی روند بیابانزایی با استفاده از مدل IMDPA با تاکید بر معیار اقلیم

چکیده مقاله

خشکسالی یکی از مخرب ترین بلایای طبیعی است که در مناطق مختلف ایران اغلب اتفاق می افتد. در این پژوهش به منظور پایش بیابان-زایی دشت کاشان از چهار شاخص بارش، خشکی ترانسو، تداوم خشکسالی دهک دوم و بارش استاندارد (SPI) استفاده شد. بعد از آماده سازی داده ها با استفاده از جدول امتیازدهی مدل IMDPA هر یک از معیارها به صورت لایه های اطلاعاتی وارد محیط نرم افزار ArcGIG9.3 شد. سپس با به کارگیری روش کریجینگ، چهار شاخص فوق الذکر، ناحیه بندی شده و نقشه های هر شاخص برای سه دوره 1975- 1990، 1991- 2000 و 2001 -2010 تهیه گردید. در نهایت با استفاده از میانگین هندسی، نقشه های تهیه شده سه دوره مطالعاتی، با هم ادغام شده و با قرار دادن لایه های امتیازدهی شده چهار شاخص مذکور، نقشه نهایی بر اساس مدل IMDPA از اقلیم دشت کاشان تهیه گردید. نتایج تحقیق نشان داد که معیار بارش استاندارد (SPI) با ارزش عددی 99/ 2 بیشترین تاثیر و معیار تداوم خشکسالی دهک دوم با ارزش عددی 14/ 0 کمترین تاثیر را در بیابان زایی منطقه دارد. همچنین معیارهای خشکی ترانسو و بارش به ترتیب با ارزش های عددی 97/ 2 و 59/ 2 شدت بیابان زایی متوسط را نشان می دهند. در مجموع می توان گفت روند بیابان زایی از منظر معیار اقلیم رو به گسترش می باشد. به طوری که در چنین شرایطی، وقوع بیابان زایی با شدت بیشتر در دهه های آتی دور از انتظار نخواهد بود.