ارزیابی طرح های بیابان زدایی منطقه آران و بیدگل بر اساس معیار پوشش گیاهی

چکیده مقاله

امروزه تهدید حیات اکوسیستم در بیابان به نسبت دیگر زیست‌بوم‌های کره زمین جدی‌تر بوده و پدیده بیابان‌زایی یکی از مهم‌ترین مخاطرات طبیعی و بحران‌های اکولوژیکی است که اکوسیستم‌های مناطق خشک تا نیمه‌خشک مرطوب با آن مواجه هستند. بنابراین پژوهش حاضر سعی دارد تا با استفاده از داده‌های دورسنجی و سیستم اطلاعات جغرافیایی و همچنین برداشت‌های میدانی به ارزیابی پایداری طرح‌های بیابان‌زدایی اجراشده در منطقه آران و بیدگل بپردازد. در این راستا پارامترهای تراکم پوشش، تنوع، درصد تاج پوشش، ارتفاع و کیفیت مرتع در چهار منطقه آب‌شیرین، جاده آران، فخره و ریجن مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بهترین قلمرو گسترش و توسعه پروژه‌های تاغ‌کاری در محدوده تپه‌های ماسه‌ای هستند؛ به‌طوری ‌که نتایج پایش تغییرات حاکی از افزایش 9/64 درصدی (4775/14 هکتار) پوشش گیاهی در منطقه آب‌شیرین، 2/73 درصدی (9/85 هکتار) در منطقه جاده آران، 62/24 درصدی (315/84 هکتار) در منطقه فخره و 34/08 درصدی (434/26 هکتار) در منطقه ریجن به‌دلیل اجرای طرح‌های بیابان‌زدایی است. ارزیابی نهایی پایداری اکوسیستم بیابان در منطقه مطالعاتی نیز بر اساس سه شاخص درصد تاج‌پوشش، تنوع و کیفیت مرتع انجام گرفت که با توجه به نتایج، طرح‌های محدوده آب‌شیرین دارای امتیاز متوسط، طرح‌های جاده آران دارای امتیاز خوب، و طرح‌های منطقه فخره و ریجن دارای امتیاز عالی هستند. این موضوع حاکی از عمکلرد مثبت طرح‌های بیابان‌زدایی از طریق کاشت گیاه تاغ و خودسازمانی اکوسیستم در نتیجه زادآوری طبیعی این گونه گیاهی است.