مقایسه تاثیر نبکاهای کویر سیرجان در تثبیت ماسه های روان با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی

چکیده مقاله

شناخت دقیق عوامل محدود کننده برای آشنایی با بحرانهای محیطی هر منطقه لازم و ضروری است. هجوم ماسه های روان به مراکز انسانی یکی از مهمترین معضلات کویر سیرجان محسوب می گردد. که سالانه خسارت های زیادی را به مراکز سکونتگاهی، راههای ارتباطی و زمین های کشاورزی وارد می کند. نبکاها در مقیاس محلی نشان دهنده قابلیت تثبیت ماسه های روان توسط پوشش گیاهی می باشند، به عبارتی اکوسیستم با ایجاد این چشم انداز سعی در تعدیل فشار فرسایش بادی و تثبیت ماسه می کند. هدف از این پژوهش ارزیابی مقایسه ای نبکاهای کویر نمک سیرجان و معرفی مناسب ترین نوع آنها جهت تثبیت ماسه های روان، با استفاده از آنالیز پارامترهای مورفومتری نبکا از طرق فرایند تحلیل سلسله مراتبی می باشد. بدین منظور ابتدا مهمترین مشخصه های مورفومتری، 392 نبکا، نظیر حجم نبکا، ارتفاع نبکا، قطر تاج پوشش گیاه، ارتفاع گیاه، قطر قاعده نبکا و شیب نبکا از گونه های درختچه گز، اشنان، گل گزی و خارشتر به روش نمونه برداری طولی نمونه برداری شد. نتایج نشان می دهد که نبکای گز با وزن 615/0 بیشترین اهمیت و نبکای اشنان نیز با وزن 249/0 در رده دوم تثبیت ماسه های روان قرار می گیرد. که در صورت توسعه و اجرای آن بالاترین بهره وری را خواهند داشت. نبکای گل گزی و خارشتر که نیز به ترتیب با وزن های 070/0 و 064/0 کمترین کارایی را داشته و توسعه چشم انداز آنها به هیچ عنوان پیشنهاد نمی شود.