تاثیر تعارض کار‌-خانواده بر فرسودگی عاطفی معلمان: نقش تعدیل‌کننده حمایت سازمانی ادراک‌شده (مورد مطالعه: معلمان شهر قم)

چکیده مقاله

اهداف: پدیده تعارض کار-خانواده در سازمان‌ها پیامدهای مهمی مانند فرسودگی شغلی، فرسودگی عاطفی، کاهش عملکرد شغلی و کاهش بهزیستی فرد را به دنبال دارد. بر همین اساس هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر تعارض کار- خانواده بر فرسودگی عاطفی معلمان شهر قم با نقش تعدیل‌کنندگی حمایت سازمانی بوده است. روش ‌‌‌کار: نوع تحقیق، از نوع الگوسازی معادلات ساختاری و جامعه آماری شامل همه معلمان شهر قم به تعداد ۳۸۶۴ نفر بوده است که از طریق فرمول کوکران و روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای، ۳۹۰ نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. در این پژوهش از سه پرسش‌نامه تعارض کار- خانواده، فرسودگی عاطفی و حمایت سازمانی ادراک‌شده، استفاده شد. تحلیل داده‌های پژوهش از طریق نرم‌افزارهای SPSS و Pls در سطوح توصیفی (فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار) و استنباطی (مدل معادلات ساختاری) انجام شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد تعارض کار-خانواده بر فرسودگی عاطفی (۰/۶۲۵=Beta، ۱۹/۴۵=t، ۰/۰۰۰=P) تاثیر مثبت و معنادار و حمایت سازمانی بر فرسودگی عاطفی (۰/۱۲۷-=Beta، ۲/۹۷=t، ۰/۰۰۴=P) تاثیر منفی و معنادار دارد. نتیجه‌گیری: حمایت سازمانی می‌تواند در رابطه بین تعارض کار-خانواده و فرسودگی نقش تعدیل‌کننده داشته باشد؛ بنابراین، هرچه فرد و شرایط محیطی او بتوانند تعارض کار-خانواده را کنترل کنند و فرد از سازمان، حمایت بیشتری را ادراک کند، فرسودگی عاطفی فرد کاهش می‌یابد. در نتیجه سازمان آموزش و پرورش می‌تواند در کنار دوره‌هایی که برای افزایش دانش معلمان در حوزه‌های تخصصی برگزار می‌کند، دوره‌هایی را نیز با هدف آماده کردن آن‌ها از لحاظ روان‌شناختی برای مقابله با شرایط استرس‌زا برگزار کند و مهارت های خودکنترلی و خودراهبری آن‌ها را برای مدیریت این شرایط ارتقا دهد.