مقایسه روش کریجینگ بیزین تجربی با کریجینگ معمولی در تعیین الگوی مکانی غلظت مس در خاک سطحی

چکیده مقاله

روش‌های کریجینگ به‌ویژه کریجینگ معمولی در بین روش‌های درون‌یابی به دلیل ایجاد خطای کم‌تر و تولید حداقل واریانس ممکن، محبوبیت بیش‌تری نسبت به سایر روش‌ها دارند؛ بااین‌وجود، پیچیدگی‌های مختلف موجود در این روش، استفاده از آن را محدود می‌کند؛ ازاین‌رو کریجینگ بیزین تجربی برای غلبه بر مشکلات کریجینگ معمولی معرفی شده است. در این پژوهش، کارایی کریجینگ معمولی و بیزین تجربی برای تعیین الگوی مکانی عنصر مس در خاک سطحی اطراف مجتمع صنعتی اسفراین بررسی شده است. بدین منظور ۳۵ نمونه خاک سطحی (cm۲۰-0) به‌صورت مرکب، به ‌روش شبکه‌بندی منظم و با تکنیک GIS در منطقه‌ای به وسعت تقریبی 87 کیلومترمربع برداشت شد. نتایج حاصل از توصیف آماری نشان داد که میانگین غلظت عنصر مس در منطقه 51/12 میلی‌گرم بر کیلوگرم بوده که نسبت به غلظت زمینه طبیعی آن (84/10) بیش¬تر می‌باشد. همچنین ضریب تغییرات حاکی از آن است که این عنصر دارای تغییرپذیری متوسط می‌باشد. در روش کریجینگ معمولی مدل‌ نمایی بهترین مدل‌ برازش داده شده برای این عنصر بود، در روش کریجینگ بیزین تجربی نیز با توجه به تعداد کل نمونه‌ها، اندازه زیرمجموعه‌ها (Subset Size) 20 و تعداد شبیه‌سازی (Simulation) 100 مرتبه انتخاب شد. درنهایت پس از انجام درون‌یابی‌ها با استفاده از هر دو روش (کریجینگ معمولی و بیزین تجربی)، آماره‌های ارزیابی صحت روش‌های درون‌یابی (RMSE, NSE, PBIAS) برای متغیر مورد¬نظر در هرکدام از این روش‌ها تعیین گردید، مقایسه آماره‌های نتایج ارزیابی صحت نشان داد که روش کریجینگ بیزین تجربی نسبت به کریجینگ معمولی دارای کارایی بیش‌تری در برآورد غلظت این عنصر در خاک سطحی بوده است، اگرچه این تفاوت بسیار زیاد نیست.