مقایسه روش¬های درون¬یابی مکانی جهت پهنه¬بندی غلظت فلزات سنگین در خاک سطحی شهرستان آران و بیدگل

چکیده مقاله

زمینه و هدف: انتخاب روش درون¬یابی مناسب، عامل مهمی در تحلیل سطح است و تحلیلی سخت در تحلیل زمین¬آماری محسوب می-شود زیرا روش¬های مختلف درون¬یابی می¬تواند منجر به نتایج نهایی مختلف گردد. از این رو، هدف این پژوهش، بررسی کارایی روش¬های مختلف درون¬یابی در تعیین الگوی مکانی غلظت کادمیوم، روی و مس در خاک سطحی است. روش بررسی: در مجموع 135 نمونه خاک سطحی از شهرستان آران و بیدگل جمع‌آوری شد و غلظت کادمیوم، روی و مس در نمونه‌ها تعیین گردید. سپس با استفاده از روش¬های مختلف درون¬یابی شامل کریجینگ معمولی، کوکریجینگ، وزن¬دهی معکوس فاصله، چند جمله¬ای موضعی و توابع پایه شعاعی، تغییرات مکانی غلظت عناصر در خاک سطحی شهرستان آران و بیدگل ارزیابی شد. از ارزیابی متقابل و آماره¬های MSE، MBE،RMSE ، NSE و PBIAS به منظور صحت¬سنجی روش¬ها استفاده گردید. یافته¬¬ها: طبق نتایج ارزیابی متقابل، روش کریجینگ معمولی (مدل کروی) دارای بهترین کارایی برای برآورد غلظت کادمیوم و مس و روش کریجینگ معمولی (مدل نمایی) دارای بهترین کارایی برای برآورد غلظت روی در خاک این منطقه بود. هم¬چنین با افزایش توان وزن¬دهی در روش چند جمله¬ای موضعی (LPI)، برای عناصر کادمیوم و مس، صحت درون¬یابی افزایش و برای عنصر روی، صحت درون-یابی کاهش یافت، در حالی¬که با افزایش توان وزن¬دهی در روش وزن¬دهی معکوس فاصله (IDW)، صحت درون¬یابی برای عناصر کادمیوم و روی کاهش و برای عنصر مس افزایش یافت. بحث و نتیجه¬گیری: اگرچه تمام روش¬های آزمون¬شده دارای صحت پیش¬بینی غلظت میانگین فلزات بودند، اما با توجه به شاخص¬های ارزیابی متقابل، روش کریجینگ عملکرد بهتری نسب به سایر روش¬ها داشت.