بررسی روند مکانی شاخص‌های کیفی آب در حوضه رودخانه‌های کن و کرج

چکیده مقاله

زمینه و هدف: با توجه به اهمیت مصارف مختلف آب،‌ هدف این مطالعه بررسی روند مکانی کیفیت آب رودخانه‌های کن و کرج با استفاده از سه شاخص NSFWQI، IRWQIsc و WQI است. مواد و روش‌ها: اطلاعات پارامترهای کیفی آب از 20 ایستگاه پایش رودخانه‌های کن و کرج طی سال‌های 1391-1392 جمع­آوری و کیفیت آب دو رودخانه با سه شاخص کیفی نام‌برده محاسبه شد. برای محاسبه شاخص‌های NSFWQI و IRWQIsc از پارامترهای TDS، FC، EC، نیترات، کدورت و برای محاسبه شاخص WQI از پارامترهای TDS، نیترات و سولفات استفاده شد. پارامترهای موردمطالعه با استانداردهای مصرف شرب مقایسه شد. ایستگاه­های پایش با تحلیل خوشه‌ای گروه‌بندی شدند و در نهایت، الگوی مکانی تغییر پارامترها و شاخص‌های کیفی آب توسط نرم‌افزار ArcGIS مشخص شد. یافته‌ها: کیفیت آب رودخانه‌های کن و کرج طبق شاخص NSFWQI به‌ترتیب در محدوده آب‌های با کیفیت بد و متوسط، طبق شاخص IRWQISC به‌ترتیب در محدوده آب‌های با کیفیت بسیار بد و نسبتاً خوب و طبق شاخص WQI در محدوده آب‌های با کیفیت خوب قرار داشت. همچنین آب رودخانه­ ها در بالادست حوضه از نظر کیفیت با توجه به شرایط متوسط NSFWQI و خوب IRWQISC، برای شرب و کشاورزی مناسب بود. به هرحال، آب پایین‌دست دو رودخانه آلوده بود. نتایج گروه‌بندی نیز نشان داد که با حرکت از بالادست به پایین ­دست رودخانه ­ها، کیفیت آب کاهش می­ یابد. نتیجه‌گیری: تحلیل روند مکانی پارامترهای کیفی آب در امتداد رودخانه‌ها نقش بسیار مهمی در شناسایی تغییر مکانی کیفیت آب داشت. همچنین، دسترسی به آب سالم بستگی به مکان‌های جغرافیایی و وضعیت توپولوژیکی در سراسر حوضه داشت.