بررسی تنوع ترکیب های شیمیایی اسانس چهار گونه مریم گلی (Salvia) رویش یافته در منطقه کاشان

چکیده مقاله

انواع گونه‌های جنس مریم‌گلی به‌دلیل وجود ترکیب‌های مؤثر و فعال در آن‌ها برای پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری‌ها در طب سنتی استفاده می‌شوند. در این پژوهش ترکیب‌های شیمیایی اسانس بخش‌های هوایی چهار گونه از جنس Salvia شامل، دو جمعیت از گونه Salvia limbata C. A. Mey. دو جمعیت از Salvia reuterana Boiss. و یک جمعیت از هر یک از گونه‌های Salvia syriaca L. و Salvia ceratophylla L. از منطقه کاشان مطالعه شد. گیاهان مورد مطالعه در زمان گلدهی از مناطق مختلف کاشان جمع‌آوری شدند. اسانس‌گیری به‌وسیله دستگاه کلونجر انجام شد. آنالیز ترکیب‌های شیمیایی اسانس این گونه‌ها با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی به‌همراه طیف‌سنج جرمی(GC-MS) انجام شد. در این مطالعه بازده اسانس بین 15/0 تا 32/0 درصد وزنی- وزنی متغیر بود. اسپاتولنول ترکیب‌ عمده اسانس گونه S. syriaca با 8/16 درصد و S. ceratophylla با 2/27 درصد هست. اسکلارئول نیز ترکیب‌ عمده گیاه S. reuterana از مرق و دره به‌ترتیب با 2/21 درصد و 5/11 درصد و بتا-پینن با 4/20 درصد و 8/13 درصد به‌ترتیب از ترکیب‌های عمده گیاه S. limbata از قزاآن و ‌دره هستند. تنوع کمی و کیفی مشاهده شده در ترکیب‌های مؤثر اسانس شش گونه مورد مطالعه می‌تواند به‌علت عوامل مختلف اکولوژیکی، ژنتیکی، جغرافیایی و فاکتورهای تغذیه‌ای باشد. بنابراین برای استفاده بهینه از مواد مؤثر این گیاه در علوم دارویی و علوم مرتبط با آن نیاز به مطالعات گسترده‌تری بین گونه‌های مختلف این جنس در مناطق مختلف است.