کاربرد استعارة دستوری در قصّه‎های کتاب‎های دوره دبستان؛ کتاب فارسی سوم دبستان ایران و کتاب قرأتی للصف الثالث الإبتدائی عراق

چکیده مقاله

استعارة دستوری یکی از موضوعات محوری و مطرح در دستور نقش‎گرایی نظام‎مند است و ازجمله امکاناتی که زبان در اختیار کاربران خود قرار می‎دهد این است که با استفاده از ساخت‎های جدید در حوزة معنایی، نظامی نوین پدید آورد و گذشته از خلق جذّابیت عبارت‎ها، افق‎های معنایی متن را گسترش دهد. از این رو در گستره متن‎پژوهی، توجّه به این نوع آرایه‎های بیانی و واکاوی آن‎ها به شناسایی بهتر متن‎ها می‎انجامد. ازآنجاکه در متن‎های کتاب‎های خوانداری، استعاره‎های دستوری چشم‌نواز است؛ نوشتار پیش رو به واکاوی این آرایه پرداخته است و از رهگذر توصیف و تحلیل، به شناسایی و بررسی آن‎ها در داستان‎های فراهم‎آمده در کتاب‌های خوانداری سوم ابتدائی ایران و کتاب قراءتی للصف الثالث الابتدائی عراق برآمده است. پژوهش بیانگر مفهوم استعارة دستوری بر روی نمونه‌ای از داستان‌های کودکان است، ازجمله نتایج به‎دست‌آمده این است که استعارة نحوی از نوع اسم‌سازی، باعث انسجام، پیوستگی و برجسته سازی متن است. اسم‎سازی باعث پنهان‌ماندن هویت کنش‎گر متن و به‎حاشیه‎راندن وی می‎گردد و مخاطب را به درنگ سوق می‎دهد.