واکاوی ادراکات دانش‌آموزان در زمینة یادگیری درس ریاضی: نقش قدرتمند خودپندارة ریاضیاتی و مهارت‌های مطالعة ریاضی

چکیده مقاله

هدف این تحقیق کشف قدرتمندترین عوامل اثرگذار بر یادگیری درس ریاضیات در دورة متوسطه بود. با توجه به ماهیت اکتشافی این هدف، پرسشنامه‌ای جامع برای سنجش عوامل مرتبط با یادگیری ریاضیات طراحی شد که ادراکات دانش‌آموزان دبیرستانی را دربارة مجموعة گسترده‌ای از عوامل اندازه‌گیری می‌کرد. حداقل حجم نمونة مورد نیاز برای انجام تحلیل‌ها با استفاده از نرم‌افزار جـی‌پــاور برآورد شد و سپس با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای تعداد نُه مدرسة دولتی در شهرستان کاشان به تصادف انتخاب شدند. پس از اجرای پرسشنامه بر روی کل دانش‌آموزان پایة دهم در هر کدام از این مدارس، در نهایت تعداد 575 پرسشنامة کامل به دست آمد. با انجام تحلیل عامل اکتشافی بر روی داده‌ها دو مؤلفة اصلی، یکی مربوط به ادراکات دانش‌آموزان از خویشتن و دیگری مربوط به ادراکات دانش‌آموزان از دبیران ریاضی شناسایی شد که هر کدام شامل چند عامل بود. تحلیل رگرسیون چندمتغیره نشان داد ادراکات دانش‌آموزان دربارة خودشان اثر قدرتمندتری بر یادگیری درس ریاضیات دارد. پس اجرای مدل اثرات آمیخته و کنترل اثر رشتة تحصیلی دانش‌آموزان نیز مشخص شد که از میان ادراکات، عامل خودپندارة ریاضیاتی و مهارت‌های مطالعه اثر قدرتمندی بر پیشرفت تحصیلی درس ریاضیات دارند. دلالت اصلی این یافته برای آموزش ریاضیات اینست که در کنار ارتقای مهارت‌ها و فنون تدریس معلمان ریاضی و یا تدریس اثربخش این درس، باید به ایجاد خودپندارة ریاضیاتی مثبت در دانش‌آموزان و نظارت بر مهارت‌های مطالعه و یادگیری ایشان توجه کرد.